Geduld is een schone zaak. Dat was altijd al zo, maar voor de speciaalbieren uit de Hertog Jan Grand Prestige Whisky editie geldt dat des te meer. Niet alleen is het maken van goed vatgerijpt bier een kwestie van geduld. Dit bier was precies klaar toen de Corona crisis uitbrak. Daardoor werd de introductie ook nog eens noodgedwongen maandenlang uitgesteld.
Gelukkig werd mijn geduld beloond. September 2020 bracht Hertog Jan maar liefst vier verschillende varianten van dit lekkere bier op de markt. Ik werd uitgenodigd om ze tijdens een rondleiding op de brouwerij te komen proeven. Perfect om ze met elkaar en met het ‘normale’ nog niet vatgerijpte bier te vergelijken.
Hertog Jan Grand Prestige
De basis voor de vatgerijpte bieren is het veelgeprezen Grand Prestige bier van Hertog Jan. Dat is om te beginnen al een bijzonder bier. Gebrouwen met vier verschillende soorten mout. Een zogenaamde gerstewijn met een fruitige geur en een bitterzoete afdronk, waarin smaken als karamel, cacao en koffie te proeven zijn.
Dit is ook een van de weinige bieren die je op een donkere koele plek jarenlang kan laten rijpen. Ik vergeleek ooit een zes jaar oude fles met een nieuwe. Hij was in smaak alleen maar beter geworden.
Grand Prestige Whisky editie
Sinds 2017 maakt Hertog Jan ook vatgerijpte versies van de Grand Prestige. Het bier wordt daarvoor maandenlang gelagerd. In de houten vaten, is daarvoor een andere soort drank gelagerd is geweest. In 2019 waren dat bijvoorbeeld jenever en wijnvaten. Dit jaar werden whisky vaten van vier verschillende whisky makers uit verschillende streken in Schotland gebruikt.
Vatgerijpt bier maken
Bier op het vat laten rijpen is nog een aardig proces:
- Om te beginnen moet je de eigenaar zo gek krijgen om kortgeleden gebruikte vaten aan te leveren. Het vat moet nog nat zijn, zodat er nog resten van de voorgaande drank in het hout zitten. Naar schatting zit er in de gebruikte whisky vaten nog ruim 10 liter whisky in het hout opgenomen.
- Daarna moet er, zonder dat er zuurstof bij komt, het nog niet vatgerijpte bier ingegoten worden. Daarvoor wordt het vat eerst met koolzuur gevuld. Dan kan via een buis van onderaf het bier erin. Dan snel een stop erop, zodat het wachten kan beginnen.
- Af en toe wordt in de maanden daarna wat bier afgetapt, om te zien of de smaak nog de goede kant op gaat. Tot uiteindelijk besloten wordt dat het klaar is.
- Bij de whisky editie van Hertog jan lagen de bieren uiteindelijk negen maanden op het vat. De vaten konden naar buiten, nog even de winterse kou in. In de kou krimpen de vaten, waardoor nog even wat extra smaak en vocht uit het hout geperst wordt.
- Als laatste stap worden de vaten in een verzamelfust samengebracht. Daar mogen de smaken van de verschillende vaten nog een paar weken mengen. Zo kan een constante smaak vatgerijpt bier gebotteld worden.
Je snapt dat dit maandenlange proces de smaken van het hout, het bier en de drank die er eerder in heeft gezeten, subtiel met elkaar mengt.
De smaken van de Whisky editie
Zoals gezegd zijn dit jaar maar liefst vier verschillende vatgerijpte Grand Prestiges verschenen. Elk geïnspireerd door een andere regio van Schotland. De vaten zijn daarbij van een specifieke single malt Whisky uit die regio. Het resultaat is telkens een net wat ander bier. De smaak van de Grand Prestige is nog steeds herkenbaar, maar aangevuld met de extra smaak van het gebruikte vat.
- Lowlands – Een fruitig bier met tonen van krenten, rozijnen, abrikoos en rozenbottels. Dit vond ik de meest subtiele en zachte variant en is naar mijn mening de lekkerste.
- Highlands – Deze heeft een iets scherpere alcoholische smaak. Je proeft er drop, crème brûlée en gedroogd fruit in.
- Speyside – Hierin kan je met een beetje fantasie wat rokerigs, turf, vanille en kokos proeven. Net als de Highlands variant vond ik deze iets scherper dan de Lowlands versie.
- Islay – In tegenstelling tot de subtiele Lowlands versie, heeft dit bier juist een extreme smaak. De oorspronkelijke whisky vaten zijn gebrand en die rokerige geur komt ook helemaal terug in dit bier. Ik vond deze daardoor ook heel tof.
Ben je een fan van wat zwaardere bieren en kan je nog een fles kan kopen. Ik zou het zeker doen, want ze zijn vaak snel uitverkocht. Zoals je las zijn de Lowlands en Islay varianten mijn favoriet. Maar smaak is natuurlijk heel persoonlijk. Dit zijn echt bieren voor de fans. Iets om op je gemak van te genieten.
Meer bier reviews
Ben je net als ik een fan van speciaalbier? Er is zoveel variatie dat er voor iedereen wel een lekker bier te vinden is. Ik schrijf er dan ook graag over. Je vindt alles op deze speciaalbier pagina.
